Związek Między Stresem A Umiejętnością Przewidywania Zdarzeń

2024 Autor: Harry Day | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 15:52

Umiejętność przewidywania wydarzeń jest kluczową umiejętnością, która rozwija się przez całe życie

Przewidywanie na pewnym poziomie rozwija się również u zwierząt. Tak więc, kiedy jaskółka poluje na muszkę, leci nie do miejsca, w którym teraz jest muszka, ale do miejsca, w którym będzie za kilka sekund. W tych sekundach w mózgu jaskółki zachodzą najbardziej złożone procesy obliczeniowe - przeszłe doświadczenie porównuje się z obecną sytuacją (prędkość i kierunek wiatru, prędkość middera itp.), a na podstawie uzyskanych danych prędkość i trajektoria lotu jest wybierana, a sygnały sterujące są podawane do ciała. Żadnych supermocy - po prostu dobre funkcjonowanie mózgu i posłuszne, kontrolowane ciało.

Ludzki mózg jest bardziej rozwinięty i jest w stanie przewidzieć sytuacje czasami trudniejsze niż „gdzie muszka będzie za sekundę”. Tak jak koszykarz trenuje celność strzałów, mózg osoby zdrowej psychicznie stale poprawia dokładność przewidywania. Ciągle zachodzą w nim procesy prognozowania i porównywania stanu faktycznego z przewidywanym. Prognozowanie pomaga przygotować się na przyszłe zdarzenia i porównywać prognozy z rzeczywistą sytuacją - aby dokonać korekty w działalności prognostycznej.

We wszystkim, co człowiek robi (przygotowuje, projektuje, uruchamia produkcję lub gra), potrzebna jest umiejętność przewidywania wyniku swoich działań i ewentualnych okoliczności zewnętrznych (warunki pogodowe, działania innych osób, zbliżające się wybory itp.). W psychologii zdolność do działania i podejmowania decyzji w oczekiwaniu na przyszłe wydarzenia nazywa się antycypacją.

Składniki aktywności antycypacyjnej:

• Probabilistyczne bezstronne prognozowanie. W ten sposób szachista oblicza partię kilka ruchów do przodu.
• Emocjonalnie zabarwione motywacyjnie wspierane (pożądane - niechciane) oczekiwanie pewnych zdarzeń. Szachista chce wygrać i robi wszystko, aby osiągnąć pożądany rezultat. Zwycięstwo jest dla niego pozytywnie zabarwionym, pożądanym wydarzeniem, porażka jest niepożądanym, negatywnie zabarwionym wydarzeniem.

Każda nieoczekiwana zmiana sytuacji prowadzi do stresu. Im większa rozbieżność między oczekiwaną sytuacją a tym, co faktycznie się wydarzyło, tym bardziej patogenne mogą być konsekwencje dla psychiki. Nieprzewidziane wydarzenia trzymają osobę w napięciu, dopóki nie zostanie podjęta decyzja „co dalej”. Podczas gdy osoba jest w napięciu, ryzyko traumy pozostaje. Podejmowanie decyzji to proces energochłonny i ograniczający zasoby. Przewidywana z góry sytuacja (pozytywna lub negatywna) ułatwia procesy adaptacyjne, ponieważ: osoba była z góry przygotowana na sytuację i z grubsza wie, co robić.

Liczne obserwacje, a także badania mechanizmu antycypacji osób zdrowych i osób z zaburzeniami nerwicowymi potwierdzają związek upośledzenia zdolności prognostycznych z występowaniem tych zaburzeń.

Osoba podatna na zaburzenia nerwicowe wyklucza z działań prognostycznych zdarzenia niepożądane i skupia się tylko na tych pożądanych. Niepożądane sytuacje dla takich osób zostają wyparte ze „scenariusza przyszłości”. Znajdując się w niekorzystnej sytuacji, człowiek może nie wykorzystać swojego potencjału do radzenia sobie, nawet jeśli jego system kompensacji psychologicznej działa normalnie i może rozwinąć nerwicę. Zauważono również, że ludzie, którzy są skłonni znaleźć się w tego samego rodzaju stresujących sytuacjach dla nich, nie biorą pod uwagę przeszłych doświadczeń: piąta zdrada współmałżonka będzie dla nich równie nieoczekiwana jak pierwsza. Oni, tak jak za pierwszym razem, „nie mogli sobie nawet wyobrazić, że to zrobi”.

Postawy „nie musisz o tym myśleć”, „płucz język”, „nakarkal” odnoszą się do negatywnych wzorców społecznych, ponieważ nie pozwalaj osobie przygotować się na niepożądane wydarzenia.

Zmniejsza zdolności przewidywania i nawyk przerzucania odpowiedzialności za swoje życie i przyszłość na horoskopy, numerologię, wróżby itp. - człowiek sam nie przewiduje i nie planuje swojego życia, ale dostosowuje je do przewidywań. W ten sposób znika potrzeba myślenia i planowania.

Przewidywanie nie ma nic wspólnego z nadprzyrodzonymi zdolnościami (jasnowidzeniem), jest dane przez naturę i można je rozwijać. Ważne jest, aby nauczyć się ufać swoim odczuciom i obserwacjom.

Wszystkie sytuacje, zarówno pozytywne, jak i negatywne, które mogą wystąpić obiektywnie, muszą zostać uwzględnione w planach i skorygować ich działania. Oczywiście bez fanatyzmu: jeśli np. wsiądziesz do pociągu, nie musisz przygotowywać się na to, że może się wykoleić lub zapalić, ale pomyśl o możliwości napadu w pociągu lub zachorowania dziecka drogi i podejmij działania - jest to konieczne i niech tak się nie stanie.