Poradnictwo Czy Terapia?

2024 Autor: Harry Day | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 15:52

Różnica między poradnictwem psychologicznym a psychoterapią

Kwestia rozróżnienia tych dwóch obszarów pomocy psychologicznej jest dość trudna, ponieważ mają one wiele wspólnego:

• wykorzystywane są te same umiejętności zawodowe;

• podobne wymagania dotyczące osobowości klienta i psychoterapeuty, • procedury stosowane w poradnictwie i psychoterapii są również podobne;

• zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku pomoc klientowi opiera się na interakcji między doradcą (psychoterapeutą) a klientem.

Rozróżnienie tych dwóch obszarów pomocy psychologicznej jest trudnym zadaniem, a profesjonaliście może być dość trudno powiedzieć, czy zajmuje się poradnictwem psychologicznym, czy psychoterapią. Ze względu na trudność w rozgraniczeniu tych dwóch obszarów, niektórzy praktycy posługują się pojęciami „poradnictwo psychologiczne” i „psychoterapia” jako synonimami, uzasadniając swój punkt widzenia podobieństwem działań psychoterapeuty i konsultanta psychologa.

Gelso, Fretz (1992), Blosher (1966) podkreślają specyficzne cechy poradnictwa psychologicznego, które odróżniają je od psychoterapii:

• poradnictwo koncentruje się na osobie klinicznie zdrowej; są to osoby, które mają trudności i problemy psychiczne w życiu codziennym, dolegliwości o charakterze nerwicowym, a także osoby, które czują się dobrze, ale stawiają sobie za cel dalszy rozwój osobowości;

• poradnictwo koncentruje się na zdrowej stronie osobowości, niezależnie od stopnia naruszenia; orientacja ta opiera się na przekonaniu, że człowiek może się zmienić, wybrać satysfakcjonujące go życie, znaleźć sposoby wykorzystania swoich skłonności;

• doradztwo częściej koncentruje się na teraźniejszości i przyszłości klientów;

• doradztwo jest zwykle nastawione na pomoc doraźną (do 15 spotkań);

• poradnictwo koncentruje się na problemach pojawiających się w interakcji jednostki i środowiska;

• konsulting kładzie nacisk na wartościowy udział konsultanta, chociaż narzucanie wartości klientom jest odrzucane;

• poradnictwo ma na celu zmianę zachowania i rozwój osobowości klienta.

Podobne kryteria odróżniania poradnictwa psychologicznego od psychoterapii proponuje Yu. Aloszyna. Tutaj jest kilka z nich:

1. Różnice związane z charakterem reklamacji Klienta. W przypadku poradnictwa psychologicznego klient skarży się na trudności w relacjach interpersonalnych lub realizacji jakiejkolwiek czynności. W sprawie skoncentrowanej na psychoterapii klient skarży się na niemożność opanowania się.

2. Różnice związane z terminami pracy. Poradnictwo psychologiczne jest najczęściej krótkoterminowe i rzadko przekracza 5-6 spotkań z klientem. Psychoterapia często skupia się na dziesiątkach, jeśli nie setkach spotkań na przestrzeni wielu lat.

3. Różnice związane z rodzajem klientów. Prawie każda osoba może być klientem poradnictwa psychologicznego. Większość obszarów psychoterapii koncentruje się na neurotykach o wysokim poziomie rozwoju skłonności do introspekcji i introspekcji, którzy są w stanie zapłacić za często drogi i długi przebieg leczenia, którzy mają na to wystarczająco dużo czasu i motywacji.

4. Różnice w wymaganiach dotyczących poziomu wyszkolenia specjalisty, który ma wpływ.

Psycholog-konsultant potrzebuje dyplomu psychologicznego (potwierdzającego znajomość dorobku psychologii naukowej) oraz dodatkowego specjalnego szkolenia z teorii i praktyki poradnictwa psychologicznego, które może nie być szczególnie długie. Kształcenie praktyczne przyszłego psychologa konsultanta polega na obserwacji pracy doświadczonego psychologa konsultanta i samodzielnej pracy pod okiem doświadczonego psychologa konsultanta, a następnie analizie działalności. Wymagania dotyczące wykształcenia psychoterapeutów są znacznie wyższe. Obejmują one, wraz z teoretycznym szkoleniem psychologicznym i pewną wiedzą z zakresu psychologii klinicznej, wieloletnie szkolenie w obszarze terapeutycznym (psychoanaliza, terapia gestalt, psychodrama itp.), a także wieloletnie doświadczenie własnej psychoterapii i pracować pod okiem doświadczonego przełożonego.

Moim zdaniem powyższe kryteria rozróżnienia tych dwóch form pomocy psychologicznej wydają się być dość arbitralne, z wyjątkiem wymagań dotyczących przeszkolenia specjalisty. Kryteria czasowe, rodzaj klientów, ukierunkowanie pracy itp. są w większości formalne i pozbawione zasad. Najważniejszymi kryteriami rozróżnienia poradnictwa psychologicznego i psychoterapii są naszym zdaniem treść procesu interakcji między klientem a doradcą/psychoterapeutą oraz stopień opracowania problemu klienta.

Główna różnica między poradnictwem a psychoterapią polega na tym, że w poradnictwie problem klienta zawsze pozostaje w centrum procesu doradczego. W procesie doradczym jest konsultant, klient i jego problem, a istotą doradztwa jest rozwiązanie jego problemu wspólnie z klientem. W tym przypadku problem z reguły wynika z sytuacji, to znaczy można powiedzieć, że jest to problem uwarunkowany sytuacyjnie. Klient, w obliczu trudnej sytuacji życiowej, okazuje się nieprzystosowany. Problem często przedstawiany jest w postaci konkretnego objawu, a praca ogranicza się głównie do wypracowania problemu-objawu. Objaw w tym przypadku częściej wynika z sytuacji, a nie ze struktury osobowości klienta. Rozwiązanie problemu wiąże się przede wszystkim ze świadomością wkładu klienta i sytuacji w problem oraz znalezieniem odpowiedniego rozwiązania, co przyczynia się do powrotu klienta do poprzedniego poziomu przystosowania. Aby to zrobić, wystarczy spojrzeć na sytuację w inny sposób, zmienić jej postrzeganie lub stosunek do niej.

W psychoterapii wychodzimy poza objaw. W tym przypadku objaw nie jest konsekwencją sytuacji, ale raczej strukturą osobowości klienta, jego charakterem. Terapia odbywa się nie na poziomie objawowym, ale charakterologicznym (poziom strukturalnych (przewlekłych) przejawów problemów klienta) z dostępem do poziomu interakcji – naruszenia wczesnych interakcji klient – rodzic. Co więcej, w psychoterapii początkowo problem-objaw jest również obecny w centrum kontaktu terapeutycznego, ale stopniowo schodzi na dalszy plan i relację między klientem a terapeutą, a także osobliwości struktury osobowości klienta, wyjdź na pierwszy plan. Problem klienta w przypadku psychoterapii, w przeciwieństwie do klienta w poradnictwie, nie wynika z sytuacji, ale ze struktury jego osobowości. To znaczy nie sama sytuacja, ale cechy osobowości klienta stają się źródłem jego problemów i przyczyną jego nieprzystosowania. W tym przypadku nie wystarczy „przesunąć percepcję” sytuacji, jak w poradnictwie. Terapia będzie związana ze świadomością i przekształceniem struktury osobowości, jej postaw i ogólnie ze zmianą tożsamości klienta.

W centrum interakcji terapeuta-klient leżą między nimi relacje. Mówimy o takich zjawiskach relacji terapeutycznej jak opór, przeniesienie, przeciwprzeniesienie. W przypadku konsultacji zjawiska te nie są objęte procesem konsultacyjnym. Ich pojawienie się w przestrzeni zawodowej interakcji wskazuje, że nie jest to już poradnictwo, ale terapia.

Podczas pierwszego spotkania z klientem specjalista z reguły dowiaduje się, w jakim trybie odbędzie się jego interakcja - konsultacyjna czy terapeutyczna. Jest całkiem możliwe, że klient niekoniecznie będzie potrzebował psychoterapii, aby rozwiązać swój problem, a wtedy całkiem naturalne jest ograniczenie się do poradnictwa. Czasami początkowo wybrany tryb doradczy może zmienić się w terapeutyczny. Stanie się to jasne dla profesjonalisty na podstawie powyższych kryteriów, które odróżniają terapię od poradnictwa. Przede wszystkim wynika to ze zrozumienia przez psychologa, że problem klienta leży „głębiej” niż początkowo zakładana warunkowość sytuacji i wiąże się ze strukturą jego osobowości. W niektórych przypadkach specjalista od razu rozumie, że deklarowany przez klienta problem ma „głębokie korzenie” i że do jego rozwiązania potrzebna jest terapia, a wtedy psycholog będzie miał za zadanie przekonać o tym klienta, „uwieść” go na terapię. Jak to zrobić to temat na inny artykuł.