„Osiem Ludzkich Wieków” E. Ericksona

2024 Autor: Harry Day | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 15:52

W psychologii społecznej człowiek jest, a także coś wie (to znaczy podmiot) i jest przez kogoś rozpoznawalny (to jest przedmiot). Ponieważ taka psychologia ma na celu badanie samej osoby i badanie jej interakcji z otaczającym go światem, przedmiotami i ludźmi.

Tutaj człowiek jest uważany zarówno za siebie, jak i „w kontekście” z otoczeniem - ludźmi. „Według E. Ericksona każdy etap rozwoju charakteryzuje się oczekiwaniami społeczeństwa, które jednostka może uzasadnić lub nie, a następnie jest albo włączana do społeczeństwa, albo przez nie odrzucana. Ta idea E. Ericksona stanowiła podstawę jego przydziału kroków, etapów ścieżki życia. Każdy etap cyklu życia charakteryzuje się konkretnym zadaniem stawianym przez społeczeństwo. Jednak rozwiązanie problemu, zdaniem E. Ericksona, zależy zarówno od osiągniętego już poziomu rozwoju człowieka, jak i ogólnej duchowej atmosfery społeczeństwa, w której ta jednostka żyje.”

Teoria rozwoju E. Ericksona obejmuje całą przestrzeń życiową jednostki (od niemowlęctwa do starości). Erickson podkreśla historyczne uwarunkowania, w których kształtuje się jaźń dziecka. Rozwój jaźni jest nieuchronnie i ściśle związany ze zmieniającymi się cechami norm społecznych, aspektem kulturowym i systemem wartości.

Jestem autonomicznym systemem, który oddziałuje z rzeczywistością poprzez percepcję, myślenie, uwagę i pamięć. Zwracając szczególną uwagę na adaptacyjne funkcje jaźni, Erickson uważał, że człowiek, wchodząc w interakcje z otoczeniem w procesie swojego rozwoju, staje się coraz bardziej kompetentny.

Erickson widział swoje zadanie w zwróceniu uwagi na zdolność człowieka do pokonywania trudności życiowych natury psychospołecznej. Jego teoria wysuwa na pierwszy plan właściwości Jaźni, czyli jej zalety, które ujawniają się w różnych okresach rozwoju.

Aby zrozumieć koncepcję organizacji i rozwoju osobowości Ericksona, można przyjąć optymistyczną opinię, że każdy kryzys osobisty i społeczny jest rodzajem wyzwania, które prowadzi jednostkę do osobistego rozwoju i pokonywania życiowych przeszkód. Wiedza o tym, jak dana osoba poradziła sobie z każdym z istotnych problemów życiowych lub jak nieodpowiednie rozwiązanie wczesnych problemów uniemożliwiało mu radzenie sobie z dalszymi problemami, jest według Ericksona jedynym kluczem do zrozumienia swojego życia.

Etapy rozwoju osobowości są z góry określone, a kolejność ich przejścia pozostaje niezmienna. Erickson podzielił życie człowieka na osiem odrębnych etapów psychospołecznego rozwoju jaźni (jak mówią, na „osiem epok ludzkich”). Każdemu etapowi psychospołecznemu towarzyszy kryzys – punkt zwrotny w życiu jednostki, który powstaje w wyniku osiągnięcia określonego poziomu dojrzałości psychicznej i wymagań społecznych dla jednostki na tym etapie.

Każdy kryzys psychospołeczny, rozpatrywany z punktu widzenia ewaluacji, zawiera zarówno elementy pozytywne, jak i negatywne. Jeśli konflikt zostanie rozwiązany w sposób zadowalający (czyli na poprzednim etapie zostałem wzbogacony o nowe pozytywne cechy), to teraz ja wchłaniam nowy pozytywny składnik (na przykład podstawowe zaufanie i niezależność), a to gwarantuje zdrowy rozwój osobowość w przyszłości.

Wręcz przeciwnie, jeśli konflikt pozostaje nierozwiązany lub zostanie rozwiązany w sposób niezadowalający, rozwijające się ja zostaje w ten sposób zranione i wbudowuje się w niego negatywny składnik (na przykład podstawowa nieufność, wstyd i zwątpienie). Choć na ścieżce rozwoju osobowości powstają teoretycznie przewidywalne i dość określone konflikty, nie wynika z tego, że na poprzednich etapach sukcesy i porażki są koniecznie takie same. Cechy, które Ja nabywa na każdym etapie, nie zmniejszają jego podatności na nowe konflikty wewnętrzne czy zmieniające się warunki (Erikson, 1964).

Erickson podkreśla, że życie jest ciągłą zmianą we wszystkich jego aspektach, a skuteczne rozwiązanie problemu na jednym etapie nie gwarantuje człowiekowi pojawienia się nowych problemów na innych etapach życia lub pojawienia się nowych rozwiązań dla starych, pozornie rozwiązane już problemy.

Zadanie polega na tym, aby każda osoba indywidualnie odpowiednio rozwiązała każdy kryzys, a następnie będzie miała możliwość przejścia do kolejnego etapu z bardziej adaptacyjną i dojrzałą osobowością.

OSIEM ETAPÓW ROZWOJU OSOBISTEGO WEDŁUG E. ERIKSONA.

Etap 1: Niemowlęctwo

Zaufanie lub nieufność. (1 rok życia).

Na tym etapie następuje dojrzewanie układów sensorycznych. Oznacza to, że rozwija się wzrok, słuch, węch, smak, wrażliwość dotykowa. Dziecko opanowuje świat. Na tym etapie, jak na wszystkich kolejnych, istnieją dwie drogi rozwoju: pozytywna i negatywna.

Temat konfliktu rozwojowego: Czy mogę zaufać światu?

Biegun dodatni: dziecko dostaje wszystko, czego chce i potrzebuje. Wszystkie potrzeby dziecka są szybko zaspokajane. Dziecko doświadcza największego zaufania i uczucia ze strony matki, a lepiej, żeby przez cały ten okres mógł komunikować się z nią tyle, ile potrzebuje – to kształtuje jego zaufanie do świata w ogóle, absolutnie niezbędną cechę dla pełnego i pełnego szczęśliwe życie. Stopniowo w życiu dziecka pojawiają się inne znaczące osoby: ojciec, babcia, dziadek, niania itp.

Dzięki temu świat jest przytulnym miejscem, w którym można zaufać ludziom.

Dziecko rozwija umiejętność tworzenia ciepłych, głębokich, emocjonalnych relacji z otoczeniem.

Gdyby małe dziecko potrafiło mówić, powiedziałby:

„Kocham”, „Czuję troskę”, „Jestem bezpieczna”, „Świat to przytulne miejsce, któremu można zaufać”.

Biegun ujemny: matka skupia się nie na dziecku, ale na mechanicznej opiece i wychowaniu go, własnej karierze, nieporozumieniach z bliskimi, lękach o różnej naturze itp.

Powstaje brak wsparcia, nieufność, podejrzliwość, lęk przed światem i ludźmi, niekonsekwencja, pesymizm.

Perspektywa terapeutyczna: obserwuj tych ludzi, którzy dążą do interakcji poprzez intelekt, a nie zmysły. To zazwyczaj ci, którzy przychodzą na terapię i rozmawiają o pustce, rzadko zdają sobie sprawę, że nie mają kontaktu z własnym ciałem, którzy lęk traktują jako główny czynnik izolacji i zaabsorbowania sobą, czują się jak przestraszone dziecko w dorosłym świecie, którzy boją się własnych impulsów i wykazują silną potrzebę kontrolowania siebie i innych.

Korzystnym rozwiązaniem tego konfliktu jest nadzieja.

Etap 2. Wczesne dzieciństwo

Autonomia lub wstyd i zwątpienie. (13-letni).

Drugi etap rozwoju osobowości, według E. Ericksona, polega na kształtowaniu i obronie autonomii i niezależności dziecka. Zaczyna się od momentu, w którym dziecko zaczyna chodzić. Na tym etapie dziecko uczy się różnych ruchów, uczy się nie tylko chodzić, ale także wspinać się, otwierać i zamykać, trzymać, rzucać, pchać itp. Dzieci cieszą się i są dumne ze swoich nowych umiejętności i starają się robić wszystko same (na przykład myć się, ubierać i jeść). Obserwujemy ich wielką chęć poznawania i manipulowania przedmiotami, a także stosunek do rodziców:

"Ja sam." „Jestem tym, czym mogę”.

Temat konfliktu rozwojowego: Czy mogę kontrolować własne ciało i zachowanie?

Biegun pozytywny: dziecko rozwija niezależność, autonomię, rozwija się poczucie, że jest właścicielem swojego ciała, swoich aspiracji, w dużej mierze jest właścicielem swojego środowiska; kładzie się podwaliny pod wolność wypowiedzi i współpracę; umiejętności samokontroli są rozwijane bez narażania poczucia własnej wartości; Wola.

Rodzice dają dziecku możliwość robienia tego, co potrafi, nie ograniczają jego aktywności, zachęcają dziecko.

Jednocześnie rodzice powinni dyskretnie, ale wyraźnie ograniczać dziecko w tych obszarach życia, które są niebezpieczne dla samych dzieci i osób z ich otoczenia. Dziecko nie otrzymuje pełnej wolności, jego wolność jest ograniczona w granicach rozsądku.

„Mamo, spójrz, jakie to wspaniałe. Posiadam swoje ciało. Potrafię się kontrolować.”

Biegun ujemny: Rodzice ograniczają działania dziecka, rodzice są niecierpliwi, spieszą się, aby zrobić dla dziecka to, co jest w stanie zrobić dla siebie, rodzice zawstydzają dziecko za nieumyślne wykroczenia (złamane kubki); lub odwrotnie, gdy rodzice oczekują, że ich dzieci zrobią to, czego sami jeszcze nie są w stanie zrobić.

Dziecko staje się niezdecydowane i niepewne swoich zdolności; wątpić; zależność od innych; poczucie wstydu przed innymi jest utrwalone; kładzione są fundamenty sztywności zachowania, niskiej towarzyskości, stałej czujności. Stwierdzenia tego typu: „Wstydzę się przedstawiać swoje pragnienia”, „Nie jestem wystarczająco dobry”, „Muszę bardzo dokładnie kontrolować wszystko, co robię”, „Nie odniosę sukcesu”, „Jakoś taki nie jestem”, „Nie jestem taki”.

Perspektywa terapeutyczna: Obserwuj ludzi, którzy nie czują, zaprzeczają swoim potrzebom, mają trudności z wyrażaniem swoich uczuć, mają wielki lęk przed porzuceniem i przejawiają zachowania opiekuńcze, które obciążają innych.

Ze względu na swoją niepewność człowiek często ogranicza się i wycofuje, nie pozwalając sobie na zrobienie czegoś znaczącego i czerpanie z tego przyjemności. A z powodu ciągłego poczucia wstydu wobec stanu dorosłego kumuluje się wiele zdarzeń z negatywnymi emocjami, które przyczyniają się do depresji, uzależnienia, beznadziejności.

Korzystnym rozwiązaniem tego konfliktu jest wola.

Etap 3. Wiek gry

Inicjatywa to wina. (36 lat).

Dzieci w wieku 4-5 lat przenoszą swoją aktywność eksploracyjną poza własne ciało. Dowiedzą się, jak działa świat i jak możesz na niego wpływać. Świat dla nich składa się zarówno z prawdziwych, jak i wyimaginowanych ludzi i rzeczy. Kryzys rozwojowy polega na jak najszerszym zaspokajaniu własnych pragnień bez poczucia winy.

To czas, kiedy pojawia się sumienie. W zachowaniu dziecko kieruje się własnym rozumieniem tego, co jest dobre, a co złe.

Temat konfliktu rozwojowego: Czy mogę uniezależnić się od rodziców i zgłębić swoje ograniczenia?

Biegun pozytywny: Dzieci, którym dano inicjatywę w wyborze aktywności ruchowej, które biegają, siłują się, majstrują, jeżdżą na rowerze, sankach, łyżwach do woli – rozwijają i wzmacniają przedsiębiorczość. Wzmacnia ją chęć rodziców do odpowiadania na pytania dziecka (przedsiębiorczości intelektualnej) i nie ingerowania w jego fantazję i zabawę.

Biegun ujemny: Jeśli rodzice pokazują dziecku, że jego aktywność ruchowa jest szkodliwa i niepożądana, że jego pytania są natrętne, a jego zabawy głupie, dziecko zaczyna czuć się winne i przenosi to poczucie winy na późniejsze etapy życia.

Uwagi rodziców: „Nie możesz, wciąż jesteś mały”, „Nie dotykaj!”, „Nie waż się!”, „Nie idź tam, gdzie nie powinieneś!”, „Wciąż wygrałeś się nie uda, zostaw mnie w spokoju”, „Spójrz, jak moja mama zdenerwowała się z twojego powodu” itp.

Perspektywa terapeutyczna: „W rodzinach dysfunkcyjnych bardzo ważne jest, aby dziecko rozwijało zdrowe poczucie sumienia lub zdrowe poczucie winy. Nie mogą czuć, że mogą żyć tak, jak chcą; zamiast tego rozwijają toksyczne poczucie winy … Mówi ci, że jesteś odpowiedzialny za uczucia i zachowanie innych”(Bradshaw, 1990).

Obserwuj, kto przejawia sztywne, pedantyczne zachowanie, kto nie potrafi wymyślać i pisać zadań, komu boi się próbować czegoś nowego, komu brakuje poczucia determinacji i celu w życiu. Wymiar społeczny tego etapu, jak mówi Erickson, rozwija się między przedsiębiorczością na tej samej skrajności i poczucie winy z drugiej. Jak na tym etapie rodzice reagują na przedsięwzięcia dziecka, które z tych cech przeważają nad charakterem dziecka.

Celem jest korzystne rozwiązanie tego konfliktu.

Etap 4. Wiek szkolny

Ciężka praca to kompleks niższości. (6-12 lat).

W wieku od 6 do 12 lat dzieci rozwijają liczne umiejętności i zdolności w szkole, w domu i wśród rówieśników. Zgodnie z teorią Ericksona poczucie „ja” jest znacznie wzbogacone o realistyczny wzrost kompetencji dziecka w różnych obszarach. Coraz ważniejsze staje się porównywanie siebie z rówieśnikami.

Temat konfliktu rozwojowego: Czy jestem zdolny?

Biegun pozytywny: Kiedy dzieci są zachęcane do robienia czegokolwiek, budowania chat i modeli samolotów, gotowania, gotowania i wykonywania rękodzieła, kiedy pozwala się im dokończyć rozpoczętą pracę, są chwalone i nagradzane za wyniki, wtedy dziecko rozwija umiejętności i umiejętność kreatywności technicznej, zarówno od rodziców, jak i nauczycieli z zewnątrz.

Biegun ujemny: Rodzice, którzy postrzegają swoje dzieci jako „rozpieszczające” i „brudne” w swojej pracy, przyczyniają się do rozwoju w nich poczucia niższości. W szkole dziecko, które nie ma ostrości, może doznać szczególnej traumy w szkole, nawet jeśli w domu zachęca się do staranności. Jeśli przyswaja materiał edukacyjny wolniej niż jego rówieśnicy i nie może z nimi konkurować, to ciągłe opóźnienie w klasie rozwija w nim poczucie niższości.

W tym okresie szczególnie szkodliwa jest negatywna ocena siebie w porównaniu z innymi.

Perspektywa terapeutyczna: Zwróć uwagę na ludzi, którzy są nietolerancyjni lub boją się popełniać błędy, brakuje im umiejętności społecznych i czują się niekomfortowo w sytuacjach społecznych. Ci ludzie są nadmiernie konkurencyjni, zmagają się z prokrastynacją, wykazują poczucie niższości, są nadmiernie krytyczne wobec innych i są stale niezadowoleni z siebie.

Korzystnym rozwiązaniem tego konfliktu jest zaufanie, kompetencja.

Etap 5 Młodzież

Tożsamość ego lub mieszanie ról. (12-19 lat).

Przejście od dzieciństwa do dorosłości powoduje zarówno zmiany fizjologiczne, jak i psychologiczne. Zmiana psychologiczna objawia się wewnętrzną walką między pragnieniem niezależności z jednej strony, a pragnieniem pozostania zależnym od ludzi, którym na tobie zależy, pragnieniem uwolnienia się od odpowiedzialności za bycie dorosłym z drugiej. Rodzice lub inne znaczące osoby stają się „wrogami” lub „idolami”.

Nastolatek (chłopiec, dziewczynka) nieustannie mierzy się z pytaniami: kim on jest i kim się stanie? Jest dzieckiem czy dorosłym? Jak jego pochodzenie etniczne, rasa i religia wpływają na stosunek ludzi do niego? Jaka będzie jego prawdziwa autentyczność, jego prawdziwa tożsamość jako dorosłego? Takie pytania często wywołują u nastolatka bolesne obawy o to, co myślą o nim inni i co on powinien o sobie myśleć.

W obliczu takiego zamieszania w swoim statusie nastolatek zawsze szuka pewności siebie, bezpieczeństwa, stara się być jak inne nastolatki w jego grupie wiekowej. Rozwija stereotypowe zachowania i ideały, często wstępuje do różnych frakcji czy klanów. Grupy rówieśnicze są bardzo ważne w przywracaniu tożsamości. Zniszczenie surowości ubioru i zachowania jest nieodłączne w tym okresie. To próba ustanowienia struktury w chaosie i zapewnienia tożsamości przy braku tożsamości.

Jest to druga poważna próba rozwijania autonomii i wymaga kwestionowania norm rodzicielskich i społecznych.

Ważnym zadaniem opuszczenia rodziny i oceny moralnej innych może być bardzo trudne. Nadmierna uległość, brak sprzeciwu lub gwałtowny sprzeciw mogą prowadzić do niskiej samooceny i negatywnej tożsamości. Inne zadania rozwojowe obejmują odpowiedzialność społeczną i dojrzałość płciową.

Temat konfliktu rozwojowego: Kim jestem?

Biegun pozytywny: Jeśli młody człowiek z powodzeniem poradzi sobie z tym zadaniem – identyfikacja psychospołeczna, to będzie miał poczucie, kim jest, gdzie jest i dokąd zmierza.

Biegun ujemny: W przypadku nieufnego, nieśmiałego, niepewnego siebie, pełnego winy i poczucia niższości nastolatka jest odwrotnie. Jeżeli nastolatek z powodu nieudanego dzieciństwa lub trudnego życia nie może rozwiązać problemu identyfikacji i określić swojego „ja”, to zaczyna przejawiać objawy pomieszania ról i niepewności w zrozumieniu, kim jest i do jakiego środowiska należy.

Perspektywa terapeutyczna: Spójrz na ludzi, którzy wykazują nadmierną zgodę lub sztywność, zgodność z normami rodzinnymi, etnicznymi, kulturowymi i społecznymi, którzy wykazują "zaburzenie tożsamości" - "Nie wiem kim jestem!", którzy wykazują zależność od swojej rodziny rodzicielskiej, który nieustannie rzuca wyzwanie ludziom posiadającym autorytet, który musi protestować lub być posłusznym, a który wyróżnia się na tle innych, ponieważ jego styl życia jest wyjątkowy i/lub nonkonformistyczny.

To zamieszanie jest często obserwowane u młodocianych przestępców. Dziewczęta, które wykazują rozwiązłość w okresie dojrzewania, bardzo często mają fragmentaryczne wyobrażenie o swojej osobowości, a ich rozwiązłe stosunki seksualne nie są skorelowane ani z ich poziomem intelektualnym, ani z systemem wartości. W niektórych przypadkach młodzi ludzie dążą do „negatywnej identyfikacji”, to znaczy utożsamiają swoje „ja” z obrazem przeciwstawnym do tego, jaki chcieliby widzieć rodzice i znajomi.

Dlatego przygotowanie do kompleksowej identyfikacji psychospołecznej w okresie dojrzewania powinno rozpocząć się tak naprawdę od momentu narodzin. Ale czasami lepiej utożsamiać się z „hipisem”, z „młodocianym przestępcą”, nawet z „narkomanem”, niż wcale nie znaleźć swojego „ja” (1).

Jednak ktoś, kto w okresie dojrzewania nie ma jasnego wyobrażenia o swojej osobowości, nie jest jeszcze skazany na pozostawanie niespokojnym do końca życia. A ten, kto rozpoznał swoje „ja” jako nastolatka, z pewnością natknie się na życiowej drodze z faktami, które zaprzeczają lub wręcz zagrażają jego ustalonemu wyobrażeniu o sobie.

Korzystnym rozwiązaniem tego konfliktu jest lojalność.

Etap 6. Wczesna dojrzałość

Intymność to izolacja. (20-25 lat).

Szósty etap cyklu życiowego to początek dojrzałości – czyli okres zalotów i wczesne lata życia rodzinnego. W opisie Ericksona intymność jest rozumiana jako intymne uczucie, które mamy do małżonków, przyjaciół, braci i sióstr, rodziców lub innych krewnych. Mówi jednak także o własnej intymności, czyli o zdolności „scalania swojej tożsamości z tożsamością innej osoby bez obawy, że coś w sobie tracisz” (Evans, 1967, s. 48).

To właśnie ten aspekt intymności Erickson uważa za niezbędny warunek trwałego małżeństwa. Innymi słowy, aby być w prawdziwie intymnej relacji z drugą osobą, konieczne jest, aby do tego czasu jednostka miała pewną świadomość tego, kim jest i kim jest.

Sukces w nawiązaniu tego rodzaju bliskiej relacji zależy od tego, jak rozwiązano pięć poprzednich konfliktów. Na przykład osobie, która ma trudności z zaufaniem innym, trudno będzie kochać; trudno będzie osobie, która musi się kontrolować, aby inni mogli przekroczyć swoją granicę; osobie, która czuje się nieodpowiednia, trudno będzie być blisko innych; komuś, kto nie jest pewien swojej tożsamości, trudno będzie dzielić się tym, kim jest z innymi.

Temat konfliktu rozwojowego: Czy mogę mieć intymny związek?

Biegun dodatni: to jest miłość. Oprócz romantycznego i erotycznego znaczenia, Erickson postrzega miłość jako zdolność do oddania się drugiemu i pozostania wiernym temu związkowi, nawet jeśli wymaga to ustępstw i samozaparcia. Ten rodzaj miłości przejawia się w relacji wzajemnej troski, szacunku i odpowiedzialności za drugą osobę.

Instytucją społeczną związaną z tym etapem jest etyka. Według Ericksona poczucie moralne powstaje wtedy, gdy doceniamy wartość trwałych przyjaźni i zobowiązań społecznych, a także cenimy takie relacje, nawet jeśli wymagają osobistego poświęcenia.

Biegun ujemny: Niemożność ustanowienia spokojnych, opartych na zaufaniu relacji osobistych i/lub nadmiernego zaabsorbowania sobą prowadzi do poczucia samotności, próżni społecznej i izolacji. Osoby pogrążone w sobie mogą wchodzić w całkowicie sformalizowane interakcje osobiste i nawiązywać powierzchowne kontakty bez okazywania rzeczywistego zaangażowania w relację, ponieważ zwiększone wymagania i zagrożenia związane z intymnością stanowią dla nich zagrożenie.

Intymność utrudniają warunki zurbanizowanego, mobilnego, bezosobowego społeczeństwa technologicznego. Erickson przytacza przykłady antyspołecznych lub psychopatycznych typów osobowości (tj. ludzi pozbawionych zmysłu moralnego), znalezionych w warunkach skrajnej izolacji, którzy bez żalu manipulują i wykorzystują innych.

Perspektywa terapeutyczna: Szukaj tych, którzy boją się lub nie chcą angażować się w intymne związki i powtarzają swoje błędy w budowaniu relacji.

Korzystnym rozwiązaniem tego konfliktu jest miłość.

Etap 7. Średnia dojrzałość

Produktywność to bezwład i stagnacja. (26-64 lata).

Siódmy etap to dorosłość, czyli już okres, w którym dzieci stały się nastolatkami, a rodzice mocno przywiązali się do określonego zawodu. Na tym etapie pojawia się nowy parametr osobowości z uniwersalnym człowieczeństwem na jednym końcu skali i zaabsorbowaniem sobą na drugim.

Erikson nazywa ludzkość ogólną zdolnością człowieka do zainteresowania się losem ludzi spoza kręgu rodzinnego, myślenia o życiu przyszłych pokoleń, formach przyszłego społeczeństwa i strukturze przyszłego świata. Takie zainteresowanie nowymi pokoleniami niekoniecznie wiąże się z posiadaniem własnych dzieci – może zaistnieć dla każdego, kto aktywnie dba o młodych ludzi oraz o ułatwianie życia i pracy ludziom w przyszłości. Tak więc produktywność jest troską starszego pokolenia o tych, którzy ich zastąpią – o to, jak pomóc im zdobyć przyczółek w życiu i wybrać właściwy kierunek.

Temat konfliktu rozwojowego: Co oznacza moje życie dzisiaj? Co mam zrobić z resztą mojego życia?

Biegun pozytywny: Ważnym punktem na tym etapie jest twórcza samorealizacja, a także troska o przyszły dobrobyt ludzkości.

Biegun ujemny: dla tych, którzy nie rozwinęli tego poczucia przynależności do ludzkości, skupiają się na sobie, a ich główną troską staje się zaspokojenie potrzeb i własny komfort. Trudności w „produktywności” mogą obejmować: obsesyjne pragnienie pseudo-intymności, nadmierną identyfikację z dzieckiem, chęć protestu jako sposób na rozwiązanie stagnacji, niechęć do odpuszczenia własnych dzieci, zubożenie życia osobistego, -wchłanianie.

Perspektywa terapeutyczna: Zwróć uwagę na ludzi, którzy mają pytania związane z sukcesem, tożsamością, wartościami, śmiercią i którzy mogą być w kryzysie małżeńskim.

Niepokój budzi korzystne rozwiązanie tego konfliktu.

Etap 8. Późna dojrzałość

Integracja ego (uczciwość) - rozpacz (beznadziejność).

(Po 64 latach i przed końcem cyklu życia).

Ostatni etap psychospołeczny kończy ścieżkę życia człowieka. To czas, kiedy ludzie spoglądają wstecz i ponownie rozważają swoje życiowe decyzje, pamiętają swoje osiągnięcia i porażki. Niemal we wszystkich kulturach okres ten charakteryzuje się głębszą, związaną z wiekiem, zmianą wszystkich funkcji organizmu, kiedy człowiek ma dodatkowe potrzeby: musi dostosować się do tego, że siła fizyczna maleje, a zdrowie pogarsza się; z jednej strony pojawia się samotność,z drugiej strony pojawienie się wnuków i nowych obowiązków, obawy o utratę najbliższych, a także świadomość ciągłości pokoleń.

W tym czasie uwaga osoby przenosi się na jej przeszłe doświadczenia, a nie na planowanie przyszłości. Według Ericksona ta ostatnia faza dojrzałości charakteryzuje się nie tyle nowym kryzysem psychospołecznym, ile podsumowaniem integracji i oceną wszystkich przeszłych etapów rozwoju ego.

Tu krąg się zamyka: mądrość i akceptacja życia dorosłego i infantylne zaufanie do świata są do siebie głęboko zbliżone i są nazywane przez Ericksona jednym terminem – integralność (integralność, kompletność, czystość), czyli poczucie pełni ścieżka życia, realizacja planów i celów, kompletność i integralność…

Erickson wierzy, że dopiero na starość pojawia się prawdziwa dojrzałość i użyteczne poczucie „mądrości minionych lat”. A jednocześnie zauważa: „Mądrość starości jest świadoma względności całej wiedzy zdobytej przez człowieka w ciągu jego życia w jednym okresie historycznym. Mądrość jest realizacją absolutnego sensu samego życia w obliczu samej śmierci”(Erikson, 1982, s. 61).

Temat konfliktu rozwojowego: Czy jestem zadowolony ze swojego życia?

Czy moje życie miało sens?

Biegun pozytywny: W punkcie kulminacyjnym zdrowy samorozwój osiąga pełnię. Oznacza to zaakceptowanie siebie i swojej roli w życiu na najgłębszym poziomie oraz zrozumienie własnej godności osobistej i mądrości. Główna praca w życiu się skończyła, przyszedł czas na refleksję i zabawę z wnukami. Zdrowa decyzja wyraża się w akceptacji własnego życia i przeznaczenia, gdzie człowiek może powiedzieć sobie: „Jestem zadowolony”.

Nieuchronność śmierci już się nie boi, ponieważ tacy ludzie widzą swoją kontynuację albo w potomkach, albo w twórczych osiągnięciach. Pozostaje zainteresowanie życiem, otwartość na ludzi, chęć pomocy dzieciom w wychowaniu wnuków, udział w prozdrowotnych programach wychowania fizycznego, polityce, sztuce itp. w celu zachowania integralności ich „ja”.

Biegun ujemny: dla kogo przeżyte życie wydaje się łańcuchem straconych okazji i irytujących błędów, zdaje sobie sprawę, że jest już za późno, aby zaczynać wszystko od nowa i nie ma sposobu, aby zwrócić utracone. Taką osobę ogarnia rozpacz, poczucie beznadziejności, człowiek czuje, że został opuszczony, nikt go nie potrzebuje, życie zawiodło, powstaje nienawiść do świata i ludzi, całkowita bliskość, złość, strach przed śmiercią. Brak kompletności i niezadowolenie z przeżytego życia.

Erickson identyfikuje dwa dominujące typy nastroju u drażliwych i urażonych osób starszych: żal, że życia nie można przeżyć na nowo oraz zaprzeczanie własnym wadom i wadom poprzez projekcję (przypisywanie innym swoim uczuciom, emocjom, myślom, uczuciom, problemom itp.) na świat zewnętrzny. Jeśli chodzi o przypadki ciężkiej psychopatologii, Erickson sugeruje, że uczucie goryczy i żalu może ostatecznie doprowadzić starszą osobę do demencji starczej, depresji, hipochondrii, silnego gniewu i paranoi.

Perspektywa terapeutyczna: Obserwuj ludzi, którzy boją się śmierci, tych, którzy mówią o beznadziei własnego życia i którzy nie chcą zostać zapomniani.

Korzystnym rozwiązaniem tego konfliktu jest mądrość.

Wniosek

W koncepcji Ericksona widać kryzysy przejścia z jednego etapu do drugiego. Na przykład w okresie dojrzewania „obserwuje się dwa mechanizmy formowania tożsamości: a) projekcję poza niejasne wyobrażenia o swojej idealności („stworzyć dla siebie idola”); b) negatywizm w stosunku do „obcego”, podkreślanie „swojego” (lęk przed bezosobowością, wzmocnienie własnej odmienności)”.

Konsekwencją tego jest wzmocnienie ogólnej tendencji do łączenia się w grupy „negatywne” z nadzieją na wyróżnienie się, zadeklarowanie siebie, pokazanie, kim może być, co mu odpowiada. „Drugi »szczyt« przypada na ósmy etap – dojrzałość (lub starość): tylko tutaj następuje ostateczna konfiguracja tożsamości w związku z ponownym przemyśleniem ścieżki życiowej człowieka”.

Czasami pojawia się kryzys tego wieku, kiedy osoba przechodzi na emeryturę. Jeśli nie ma rodziny ani troskliwych krewnych - dzieci i wnuków, wówczas taką osobę nawiedza poczucie bezużyteczności. Czuje się niepotrzebny światu, coś już zasłużonego i zapomnianego. W tej chwili najważniejsze jest to, że jego rodzina jest u jego boku i go wspiera.

I chcę zakończyć ten temat słowami Erica Ericksona: „… zdrowe dzieci nie będą się bały życia, jeśli starzy ludzie wokół nich są na tyle mądrzy, by nie bać się śmierci…”.

Epilog

Wszystko, co przeczytałeś powyżej, to tylko mały ułamek tego, co mógłbyś przeczytać na przykładzie teorii rozwoju osobowości według E. Ericksona i zobaczyć kolejne spojrzenie przechodzące przez własny pryzmat percepcji, gdzie moim głównym zadaniem było przekazanie Czytelnikom, a w szczególności – rodzicom, którzy wkraczają na drogę posiadania dzieci i takimi się stali – o pełnej odpowiedzialności nie tylko za swoje życie, swoje wybory, ale także za CO nosisz i JAK przekazujesz je przyszłemu pokoleniu.

Używane książki

1. L. Kjell, D. Ziegler „Teorie osobowości. Podstawy, badania i zastosowanie”. III edycja międzynarodowa. "Piotr", 2003

2. S. Klininger „Teorie osobowości. Poznanie człowieka”. 3 z. "Piotr", 2003

3. GA Andreeva „Psychologia poznania społecznego”. Aspekt Naciśnij. M., 2000.

4. Yu N. Kuliutkin „Osobowość. Wewnętrzny spokój i samorealizacja. Idee, koncepcje, poglądy”. Tuscarora. SPb, 1996.

5. LF Obukhova „Psychologia dziecka (rozwojowa)”. Podręcznik. M., „Rosyjska Agencja Pedagogiczna”. 1996

6. Erickson E. Tożsamość: młodość i kryzys / os. z angielskiego; całkowity wyd. i przedmowa. A. W. Tołstyk. - M.: Postęp, b.g. (1996).

7. E. Elkind. Eric Erickson i osiem etapów ludzkiego życia. [Za. z. angielski] - M.: Centrum Kogito, 1996.

8. Materiały internetowe.